Samen met vele andere sectoren zal de politiek langzaamaan ontwaken uit haar jaarlijkse zomerslaap. Neem daarbij dat de politieke partijen zich stilaan opmaken voor hun vierjaarlijks examen én het beloven spannende maanden te worden. Net als een student die zich voorbereidt voor zijn of haar eindexamen, moet  ook de politiek de tijd nemen om een reflectie te maken over wat zij geleerd heeft gedurende de afgelopen jaren en aan welke leerstof er extra gespijkerd moet worden. 

Gelukkig is de zelfreflectie van de politiek geen complexe aangelegenheid: het afgelopen jaar heeft de burger toegekeken naar een bedroevend schouwspel, waar alleen de uitersten van het politieke spectrum voordeel uit haalden. Bovendien valt op dat steeds meer (jonge) politica in binnen- en buitenland, die ooit de gangbare politieke normen ter discussie stelden, uiteindelijk besluiten de strijd op te geven en niet langer aan tafel plaats te nemen. 

Dat laatste doet ons nadenken wat er mis is met de politieke cultuur? Kilometers inkt vloeide reeds over de hardheid in de politiek, de afwezigheid van emoties en de vele onderhuidse spelletjes die iedere onderhandeling veranderen in een koehandel die niet meer gaat over het doorbreken van de status quo, maar over zoveel mogelijk punten binnen te halen. Het vertrouwen van de burger en nog erger, de interesse van de jeugd, kwijnt door dit circus in een recordtempo weg. 

Er bestaat geen allesomvattend antwoord die de problemen in de politiek laten verdwijnen, toch denken wij dat de oplossingen moeten inspelen op twee facetten van de Wetstraat: de omgeving waarin onze politici moeten werken én de politici als mens. En hierin draagt in eerste instantie de politiek zelf de verantwoordelijkheid, maar ook wij als burger en als media spelen hierin een belangrijke rol. 

Maar wat houdt een nieuwe politieke cultuur gebaseerd op menselijkheid in?  De politiek dient terug te keren naar haar kernwaarden: het vertegenwoordigen van de bevolking en het behartigen van hun belangen. Geen egocentrisme, maar constructieve dialoog aan de regeringstafel. Geen partijcentrisme, maar progressieve oplossingen voor onze burgers.  Het lijkt wel een nieuwe nationale sport geworden om elkaar de grond in te boren en solo te scoren met onrealistische waanideeën. Terwijl het de evidentie zelf is in elke teamsport dat niemand een spel in zijn eentje kan winnen. Net door dat groepsgevoel toe te passen, hebben The Belgian Cats sportgeschiedenis geschreven met hun gouden medaille op het EK basketbal.  Of zoals Ann Wauters (voormalig aanvoerster Belgian Cats) zegt: “As each individual grows, so does the team. Gain trust through reliability”. Zolang deze filosofie niet wordt omarmd in de hedendaagse politiek, riskeren we dat het politieke landschap degradeert naar de laagste klasse. Een historisch dieptepunt. 

Wie vandaag denkt dat onze bevolking dit soort voorhistorisch toxisch leiderschap nog smaakt, dwaalt. Laat staan in de privésector, waar dergelijke dynamieken definitief zijn geklasseerd tot het verleden. Toch is het antwoord niet zo moeilijk op de vraag waaraan een menselijke, politieke leider dient te voldoen. Luisterbereidheid,  empathie en authenticiteit. Drie waarden die bijzonder hoog staan aangeschreven in elke andere, moderne organisatie in onze huidige samenleving. Alleen het politieke apparaat heeft het nog niet begrepen. En nee, quota zullen het probleem ook niet oplossen zolang de toxische manier van werken gangbaar en ongecontesteerd blijft. 

Je zou je de vraag kunnen stellen of deze cultuur het gevolg is van de jarenlange dominante rol van mannen in de politiek en of de wereld er anders zou uitzien mochten er meer toonaangevende politica zijn? Het antwoord is ja. Er is gewoon een tekort aan vrouwelijke energie die de basis vormt van de vernoemde soft skills. Uit onderzoek (C.G. Jung) blijkt dat vrouwen daar intrinsiek meer over beschikken dan mannen. The future is more female energy.

Het mogen dan wel soft skills zijn die naar onze mening het verschil maken, vergis u niet, het betekent niet dat menselijker zijn, ‘soft’ is. Integendeel, ‘soft is the new hard’. Net die skills zullen leiden tot het inspireren en motiveren van onze bevolking om samen vooruitgang te boeken. Burgers hebben nood aan leiders met een enthousiasmerende visie. Geen valse dromen of fake news, maar het bieden van een vast perspectief waaraan ze zelf hun steentje kunnen bijdragen. 

Hoog tijd dus voor een verandering, voor een nieuw tijdperk van politieke cultuur: Politiek Leiderschap 3.0. Zoals Michelle Obama treffend zei, "When they go low, we go high." Dit adagium moet de leidraad zijn voor een vernieuwde politiek waarbij het algemeen belang voorop staat. Dit betekent niet alleen een verschuiving naar een meer constructieve politieke aanpak, maar ook de bevordering van gelijke kansen, waardoor vrouwen evenzeer kunnen meedraaien op het hoogste politieke niveau. Tegelijkertijd biedt deze benadering de mogelijkheid om het vertrouwen in de politiek te herstellen en de interesse van de jeugd nieuw leven in te blazen.  De vraag is: wie gaat voor goud voor politiek leiderschap 3.0.?

Auteurs:
Tineke Van hooland: onderneemster, CEO epic 10, nationaal voorzitster Open Vld Vrouwen
Samira Bersoul: HR en sustainability professional, hoofd strategie Open Vld Vrouwen