TINEKE VAN HOOLAND, ADJUNCT SECRETARIS-GENERAAL BIO.BE/ESSENSCIA, VERKOZEN TOT DE INSPIRING FIFTY TOP 50 VAN BELGISCHE VROUWEN IN TECH, ONDERNEEMSTER EN NATIONAAL VOORZITSTER VAN OPEN VLD VROUWEN

Wat hebben chemie en biotechnologie met elkaar gemeen? Ze liggen aan de basis van de moderne geneeskunde, maar het zijn bovenal allebei woorden van het vrouwelijk geslacht. Wist je trouwens dat ook wetenschap een vrouwelijk woord is? Laat de ‘Internationale vrouwendag’ op 8 maart dus geen jaarlijkse excuustruus zijn. Het is hoog tijd voor structurele oplossingen om meer girl power te brengen in STEM-studies. Want de krapte op de arbeidsmarkt biedt een ongelooflijke kans om onze farma -en biotechbedrijven verder te vervrouwelijken.

Sluit je ogen en denk aan de laatste keer dat je een vrouwelijke professor zag in een stripverhaal. Dat duurde lang, niet? Gobelijn en professor Zonnebloem hebben ons generaties lang een stereotiep beeld van mannelijke uitvinders ingeprent. Of het moet zijn dat je de Belgische stripreeks Yoko Tsuno kent, met een vrouwelijke ingenieur elektrotechniek in de hoofdrol. Loop volgende keer je in Brussel bent zeker eens langs haar beschilderde stripmuur. Het is amper vijf minuutjes stappen van, jawel, Manneken Pis. Qua symboliek in een debat over gendergelijkheid kan dat tellen.

Minder mannelijke stereotiepen

In 1983 nam wetenschapper David Wade Chambers de proef op de som en deed hij de ‘Draw-A-Scientist Test’.  Bijna 5.000 jongens en meisjes kregen de vraag om een wetenschapper te tekenen. Bij amper 0,6% – onder wie geen enkele jongen – kwam er een vrouwelijke wetenschapster op het blad. Vandaag, 40 jaar later, blijkt het percentage opgeklommen tot ongeveer 30%. Bemoedigend, maar nog ver weg van de beoogde gelijkheid.

Ook op de werkvloer zijn we er nog lang niet. Slechts 29% van de bijna 100.000 werknemers in de Belgische chemie- en farmabedrijven is een vrouw. Met wat goede wil kan je dus stellen dat 1 op de 3 medewerkers in de sector vrouw is, maar evenwichtig kan je dat moeilijk noemen. Het goede nieuws? Twintig jaar geleden zat dat aandeel nog veel lager, op amper 23%.

Meer vrouwelijke rolmodellen

Wat hebben we dan nodig om beter te doen? Er twee duidelijke prioriteiten. In de eerste plaats: meer vrouwelijke rolmodellen. Of zoals actrice Geena Davis het ooit zei in hartstochtelijk pleidooivoor meer gendergelijkheid: “If she can see it, she can be it.”

Vertel aan jouw (klein)kinderen dus het verhaal van Jennifer Anne Doudna en Emmanuelle Charpentier. Zij ontvingen de Nobelprijs voor Scheikunde met hun CRISPR-Cas9 methode, nu al een van meest spraakmakende ontdekkingen van de 21ste eeuw die een revolutie kan veroorzaken in de gezondheidszorg. Maak hen duidelijk dat twee vrouwelijke wetenschappers, professor Katalin Karikó en BioNTech-oprichtster Özlem Türeci, de grondleggers zijn van de mRNA-technologie die aan de basis ligt van enkele van de meest gebruikte coronavaccins.

Natuurlijk hebben we niet enkel nood aan dergelijke beroemdheden, zoals ook Marie Curie of Rosalind Franklin. We hebben ook meer vrouwelijke STEM-leerkrachten en meer rolmodellen uit het bedrijfsleven nodig waaraan jonge meisjes zich kunnen spiegelen.

Maak het nut van STEM-onderwijs duidelijker

Zo komen we bij de tweede prioriteit: meer aandacht in het STEM-onderwijs voor purpose, of de maatschappelijke meerwaarde van dergelijke opleidingen. Er is nog te weinig besef bij jongeren welke positieve impact ze dankzij STEM-studies later kunnen hebben op milieu, klimaat of gezondheid. Zo laten we heel wat potentieel onbenut.

Meer meisjes motiveren voor STEM heeft ook een economische reden. Bedrijven schreeuwen om talent met de juiste skills en attitudes om de digitale en groene transitie effectief vorm te geven. Vacatures voor STEM-jobs raken almaar moeilijker ingevuld. Bovendien staat de chemie- en farmasector door de vergrijzing – 1 op de 3 werknemers is ouder dan 50 – voor de gigantische uitdaging om de komende 15 jaar de uitstroom van duizenden ervaren medewerkers op te vangen. Dit is in feite een unieke kans om het aantal vrouwelijke werknemers in de industrie fors te vergroten.

De jobkansen zijn er. Het maatschappelijk nut van wetenschap en technologie is nooit zo duidelijk geweest. De digitalisering beheerst ons leven. Innovatie helpt ons aan klimaatoplossingen en baanbrekende geneesmiddelen. Met een extra female touch maken we die sprong naar de toekomst eens zo vlot.

Sisters of Science, ik reken op jullie!

Auteur: Tineke Van hooland

Nationaal voorzitster Open VLD Vrouwen en onderneemster (CEO Epic 10).